او ادامه داد: در آیاتی که تلاوت شد از قسم یاد شد. همه قسم‌ها ما به ازایی دارند و به سمتی حرکت میکنند. در این سوره صحبت از گرفتن حق مظلوم از ظالم شده که خداوند این کار را انجام خواهد داد و این سوره، سوره اباعبدالله است. به نظرم انتخاب سوره به درستی برای این مراسم شکل گرفته است. مرصاد پلی است که هیچ کس مجوز ورود از آن را ندارد اگر بر گردنش حقی باشد. آرزو می‌کنم در آستانه جشن‌های چهل و ششمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بهترین‌ها برای همه رقم بخورد و حقی بر گردن کسی نباشد.
حسنی بیان کرد: در این دوره از جشنواره نگاه خاصی بر مادرانگی شده است و همواره از وطن به مام میهن یاد می‌شود. آن چیزی که علی حاتمی در ساخت فیلم «مادر» در نظر گرفت این است که مادر همه را دور هم جمع میکند و در جشنواره امسال نیز همه زیر چتر همدلی و زیر چتر مادر وطن هستند.
در ادامه کلیپی از سکانس‌های فیلم «مادر» با بازی مرحوم رقیه چهره آزاد پخش شد.
امیدواریم این جشنواره فرصتی باشد برای جوانانی که تجربه رنج و سرمستی را آغاز میکنند
منوچهر شاهسواری دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر طی سخنانی بیان کرد: هر موقع به لحظاتی می‌رسیم که قرار است راهی را آغاز کنیم جز این که به دل‌هایمان مراجعه کنیم و دعای سفر بخوانیم و آرزوی سلامتی کنیم چه چیز دیگری می‌توانیم انجام دهیم. شما دوستان و عزیزان من هستید که در این مراسم حضور یافته‌اید. اهل هنر،فرهنگ و دوستدار فرهنگ و هنر هستید. پس به این واژه همه به نحوی باور داریم و به آن عمل می‌کنیم،« رنج وسرمستی». ما رنج می‌کشیم و سرمست می‌شویم و سرمست می‌شویم و رنج می‌کشیم. ما چهره می‌کشیم در حالی که حضرت حق یک چهره بیشتر به ما نداده است. در جهانی که زیست می‌کنیم همه به دنبال نمایش چهره دیگری از خود هستیم. درام به دنبال ساختن چهره‌های متعددی از حال و احوال همه ماست. اینجا در تهران هستیم تالاری که هم به وحدت شهره است و هم مزین به نام رودکی در افتتاحیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر. ما همه رازهایمان را درون درخت‌هایی پنهان می‌کنیم و امشب برای من عزیز است نه به دلیل این که دبیر جشنواره ام و در جمع شما حاضر هستم.
او ادامه داد: از عزیزانی که در این مجلس حاضر هستند و به من رخصت دادند تشکر می‌کنم. از علیرضا رضاداد و محمدمهدی طباطبایی‌نژاد عزیز یا دیگرانی که غایب هستند. اینکه در مجلس افتتاحیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر باشیم و بزرگداشت سیروس الوند را بگیریم از آن سرمستی‌ها است که باید برای آن هلهله کنیم.
شاهسواری گفت: امشب قدردان همه چهره‌سازی‌هایی هستیم که رضا بابک برای ما ساخت و چهره اصیل خود را برای ما به یادگار گذاشته است و دیگری یکی از سلاطین دوبله منوچهر والی‌زاده که به دلیل شرایط جسمانی امشب امکان حضور نداشتند اما ما به وظیفه خود عمل می‌کنیم و اگر از والی‌زاده قدردانی می‌کنیم احترامی را که خودمان محق آن هستیم انجام می‌دهیم ، ما مفتخر به او هستیم.
دبیر جشنواره فیلم فجر با بیان اینکه وارد روزگار تغییر شده‌ایم، گفت. دوستی به من گفت چهره‌های شاخص سینمای ایران کجا هستند. ما امیدواریم روزی برسد که چهره‌های شاخص فرصت داشته باشند تا حضور پیدا کنند و امیدواریم این جشنواره فرصتی باشد برای جوانانی که تجربه رنج و سرمستی را آغاز میکنند به همه شما این رنج و سرمستی مبارک با د و چشم بد از تک تک شما دور باد.
سینما راوی بخشی ازتاریخ و شکل دهنده حافظه جمعی است
رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی دیگر سخنران این مراسم ضمن خوشامدگویی به حضار گفت: به جشن و ضیافت خودتان خوش آمدید و درود می فرستم به روح شهدای وطن و امام عزیز. سینما مخیِّل است و مخیَّل ؛ سینما خیالات را به نظم در می آورد و از آن میان حکایت هایی می آفریند که روایتگر احوالات نیک و بد ماست. سینما راوی بخشی از تاریخ و شکل دهنده حافظه جمعی است به تاریخ و زبان و فکر جان می بخشد. گرچه سینما در جهان و به تبع آن در ایران عمری طولانی ندارد اما عالمی که در آن متولد شده و زبانی که با آن سخن می گوید و روایتگری میکند در نزد متفکران و ادیبان از دیرباز شناخته شده است.
فریدزاده با ذکر داستانی از مولانا گفت:«روزی سخن میگفتند میان جماعتی و میان ایشان هم جماعتی کافران بودند، در میان سخن میگریستند و متذوق میشدند و حالت می کردند، سوال کرد که «ایشان چه فهم کنند و چه دانند؟ این جنس سخن را مسلمانان گزیده را از هزار یک فهم میکند ایشان چه فهم می کردند که می گریستند؟» فرمود که لازم نیست که نفس این سخن را فهم کنند آنچه اصل این سخن است را فهم میکنند آخر همه مقرند به یگانگی خدا و به آنکه خدا خالق است و رازق است و در همه متصرف و رجوع به وی است و عقاب و عفو از اوست. چون این سخن را شنید که این سخن وصف حق است و ذکر اوست پس جمله را اضطراب و شوق و ذوق حاصل شود که از این سخن بوی معشوق و مطلوب ایشان می آید».
او ادامه داد: اگر راه‌ها مختلف است اما مقصد یکی است. نمی بینی که راه به کعبه بسیار است بعضی را از روم است و بعضی را از شام و بعضی را از چین و بعضی را از دریا از سوی هند و یمن؛ پس اگر در راه ها نظر کنی اختلاف عظیم و مباینت بی حد است اما چون به مقصود نظر کنی همه متفقند و یگانه و همه را درون ها به کعبه متفق است و درون ها را به کعبه ارتباطی و عشقی و محبتی عظیم است. در اندیشه گرفت نیست و درون عالم آزادی است. زیرا اندیشه ها لطیفند و برایشان حکم نتوان کردن.
رئیس سازمان سینمایی بیان کرد: این سخن مولانا جلال الدین بلخی است در کتاب فیه ما فیه که ۸۰۰ سال پیش بیان کرد. کمتر زبانی در جهان میتوان یافت که پس از قرن ها چنین ترو تازه باشد. هین سخن تازه بگو تا که جهان تازه شود. چنانکه در آن زمان صنعتگران به خیال عالم نو خلق می کردند و دوستان و همراهان ما در این زمانه با صنعت تصویر جهانی در می افکنند که حال ما را حکایت و روایت میکند و مردمان را به طریق صواب و سخن سدید رهنمون می سازد. تا باد چنین بادا.
در ادامه همزمان با شب میلاد سیروس الوند کلیپی از او پخش شد.
تجلیل از سیروس الوند در شب تولد ۷۴ سالگی
در ادامه همزمان با شب میلاد سیروس الوند کلیپی از او پخش شد و فریدون جیرانی، جواد طوسی و ماهور الوند دختر وی به روی سن آمدند تا از او تجلیل کنند. پیش از هر چیز کلیپی پخش شد که سیروس الوند در آن خاطراتی از دوران کاری‌اش بیان کرد.
سپس فریدون جیرانی گفت: من و سیروس الوند هم‌نسل هم هستیم و تنها یک‌سال اختلاف سنی داریم. او خیلی زود نوشتن را آغاز کرد. یادم هست در مجله «فردوسی» به سردبیری عباس پهلوان از ایشان نقدی خواندم که درباره فیلم «جوانان زیر آفتاب» بود. بعد از آن هم با تقی مختار در نشریه «ماه نو» کار کرد و گفت‌وگوهای بی‌نظیری را انجام داد که از میان آنها میتوان به مصاحبه‌اش با پرویز دوایی اشاره کرد.
جیرانی بیان کرد: سیروس الوند جزو نسل دوم فیلمسازهایی بود که پلی میان سینمای روشن‌فکری و تجاری برقرار کرد. او در جریان فیلم‌سازی خود به مدیریت فرهنگی وقت هم کمک کرد و با فیلم‌هایی که ساخت در دل بحران سینمای ایران، به‌عنوان کارگردانی پیشرو عمل کرد. او در دل تحول فرهنگی که در دل دهه ۶۰ رخ داد فعالیت کرد و اوایل دهه ۷۰ فیلم‌های مهمی ساخت. الوند چهار دهه فیلم‌سازی کرد اما متاسفانه در دهه ۹۰ موفق به ساخت فیلم نشد.
سپس جواد طوسی بیان کرد: می‌خواهم به شهر و محله اعتبار بدهم و بگویم وقتی اسم «امام‌زاده یحیی» می‌آید، نسل ما به یاد مدرسه‌ای می‌افتد که عیسی الوند، پدر سیروس الوند در آن مشغول به‌کار بود. عیسی الوند در آن مدرسه فرهنگ‌سازی می‌کرد و باعث ایجاد تعلق‌خاطری در هم‌نسلان من به ری و آن محله شد. حتی فیلم «گوزن‌ها» که نقطه استناد تاریخ به حساب می‌آید نیز از آن مدرسه و عیسی الوند بهره گرفته است. سیروس الوند در چنین خانواده‌ای رشد کرد.
او ادامه داد: سیروس الوند کارش را در سینما با نقدنویسی و دنیای مطبوعات آغاز کرد. نقدی که او بر فیلم «قیصر» نوشت بی‌نظیر است و هنوز هم می‌شود به آن اتکا کرد. فیلم‌های سیروس الوند کانون گرم خانواده را هدف می‌گیرد و با مخاطب همدل می‌شود. دوست دارم در پایان بگویم که فیلم‌سازی مثل سیروس الوند نباید در نقطه انزوا قرار بگیرد و مدیران باید برای این افراد مسیر بهتری تعریف کنند.
در ادامه ماهور الوند، بازیگر و دختر سیروس الوند گفت: افتخار می‌کنم که دختر سیروس الوند هستم.
منوچهر شاهسواری نیز به روی صحنه آمد و به‌صورت ویژه از همسر سیروس الوند تشکر کرد و گفت: باید از همسر سیروس الوند تشکر کرد که در تمام این سال‌ها همراه مسیر او بوده است.
بعد از دریافت لوح تقدیر، سیروس الوند گفت: ما در انباری خود صندوقچه‌ای داریم که به یادگار از مادرم برایمان مانده است. داخل صندوق، کاغذ و اسناد و یادگاری بسیاری هست. چند وقت پیش لابه‌لای محتویات صندوقچه می‌گشتم که قراردادی را دیدم از فیلمی که من فیلم‌نامه اش را نوشته بودم. آن فیلم ساخته و اکران شد و من هم به موقع دستمزدم را دریافت کردم. این تجربه حرفه‌ای در سن ۱۷ سالگی من رقم خورد و برایم انگیزه‌‌بخش بود. حالا باید بگویم از این که مراسم بزرگداشتم زمانی برگزار می‌شود که هنوز زنده‌ام، بسیار خوشحال هستم.
پس از تجلیل از سیروس الوند نوبت به پخش کلیپی از فیلم‌های کوتاه و مستند این دوره از جشنواره رسید.
فرزاد حسنی بیان کرد: هر سال در چنین شبی جوایز بخش فیلم‌های مستند و کوتاه به برگزیدگان اهدا می‌شد، اما امسال روال کار تغییر کرده است و با توجه به افزایش آثار در این دو بخش که نمایش آنها در ایام جشنواره در خانه هنرمندان خواهد بود، برگزیدگان نیز در شب اختتامیه معرفی خواهند شد.
سپس نوبت به یادی از درگذشتگان یک سال گذشته سینمای ایران، بخصوص داریوش مهرجویی و وحیده محمدی فر رسید. در ادامه کلیپ متفاوتی که با هوش مصنوعی ساخته شده بود و گفتگویی با خسرو شکیبایی بود پخش شد. در ادامه مجتبی عسگری خواننده، محمدرضا امیرقاسمی و مسعود قاضی نوازندگان به اجرای موسیقی اصیل سنتی پرداختند که همراه با پخش تصاویری ازهنرمندان درگذشته بود.
در ادامه این مراسم نوبت به اعلام معرفی برگزیدگان بخش مسابقه تبلیغات سینمای ایران رسید.
معرفی برگزیدگان بخش مسابقه تبلیغات سینمای ایران
بهزاد خورشیدی، شهاب الدین عادل و کامران قدکچیان داوران این بخش بودند که به روی سن آمدند وحامد بهداد و کمال تبریزی دیگر داوران این بخش نیز به دلیل حضور در سرفیلمبرداری نتوانستند خود را به مراسم برسانند.
سیمرغ بلورین بهترین آنونس به قدیر حمزه امامچای برای فیلم «روشن» تعلق گرفت.
او پس از دریافت سیمرغ بلورین جایزه خود را تقدیم به روح مادرش کرد و از همسر و دوپسرش تشکر کرد.
کامران قدکچیان عضو هیات داوران نیز طی سخنانی گفت: نسل گذشته جوانان بسیار خوبی را تربیت کرده است. در یک فیلم برای این که شما متوجه قصه و فرم شوید، ژانر، بازیگران، درام، زد و خورد و کلیه مسائل صحنه‌پردازی را در طول ۱۰۰ دقیقه می‌بینید اما کسانی که تیزر می‌سازند در عرض سه دقیقه باید تمام آنچه را که در طول ۱۰۰ دقیقه دیده‌اید خلق کنند و به شما عرضه کنند تا شما تشویق شوید و بروید فیلم را ببینید. یکی از پایه‌های اساسی هنر در همین تیزر، عکس و پوستر است.
او گفت: امروز در جیب همه ما گوشی تلفن همراه است و آنچه که در سینما اتفاق می‌افتد را شما در همان یک تصویر می‌بینید وتمایل پیدا می‌کنید که به سالن سینما بروید و به تماشای فیلم بنشینید. از همه جوانانی که خلاقانه تیزر ساختند، عکس گرفتند و پوستر طراحی کردند ممنونم. این حرکت هنرمندانه‌ای است که باید در جشنواره‌ها لحاظ شود و از آنها تقدیر کرد.
سیمرغ بلورین بهترین پوستر به محمد روح الامینی برای فیلم «در آغوش درخت» تعلق گرفت.
در ادامه نادر فوقانی هم به روی سن آمد تا جایزه بهترین عکس را اهدا کند.
سیمرغ بلورین بهترین مجموعه عکس نیز به حسن شجاع کنی برای فیلم « برف آخر» تعلق گرفت.
سپس نوبت به معین شریف خواننده لبنانی رسید که به اجرا پرداخت. این خواننده لبنانی پس از تخریب خانه‌اش توسط رژیم صهیونیستی قطعه‌ای خواند که در شبکه‌های مجازی دست به دست چرخید. او در آیین افتتاحیه جشنواره فجربه عنوان مهمان ویژه حضور یافت و به اجرای دو قطعه پرداخت.
شریف پیش از اجرای خود گفت ما حتما به وطن و شهر خود بازخواهیم گشت. از ملت ایران که همواره از حق دفاع کرده‌اند تشکر می‌کنم.
در ادامه منوچهر شاهسواری دبیر جشنواره و رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی برای تجلیل از این خواننده لبنانی به روی سن آمدند و با اهدای لوح از او تجلیل کردند.
تجلیل از رضا بابک برای همه خاطرات تصویری که برای نسل‌های مختلف ساخت
سپس نوبت به بزرگداشت رضا بابک رسید که ابتدا کلیپی از او و یاد خاطراتش و چگونگی ورودش به سینما پخش شد.
مرضیه برومند و محمدرضا شریفی نیا به روی سن آمدند تا از رضا بابک تقدیر کنند.
مرضیه برومند با بیان این که صحبت کردن از رضا بابک و آثارش کار بسیار سختی است، گفت: او دوست عزیز من است و از دوران کودکی با هم بزرگ شده‌ایم. ما از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هم نمایش را شروع کردیم و سال‌های قبل از انقلاب من بیشتر برای او بازی کردم و پس از انقلاب نوبت به او رسید که برای من بازی کند. سال‌هاست با هم کار می‌کنیم. باید بگویم رضا بابک به گردن تمام کارهای کودک در تئاتر، سینما و تلویزیون حق دارد و اگر او نبود این همه پیشرفت برای کارهای کودک رقم نمی‌خورد. می‌نویسد، شعر می‌گوید اما بازیگری است که کارگردان را اذیت میکند و دیالوگ‌هایش را حفظ نمی‌کند. امیدوارم سال‌های سال سایه تو بر سر سینمای ایران باشد.
رضا بابک نیز بیان کرد: ما در تمام این سال‌ها با هم بسیار دعوا کردیم چرا که سر کیفیت و کار بود. خیلی از شعرهای من را مرضیه برومند درست کرد چرا که استعداد بزرگی است و بسیار از او تشکر می‌کنم اما با تمام اختلافاتی که با هم داریم آمدی و منت بر سر من گذاشتی.
محمدرضا شریفی‌نیا نیز اظها کرد: همیشه به داوران توصیه کردم و دوست داشتم این اتفاق برای بازیگرانی که نقش‌های کوتاه در سینما بازی میکنند بیافتد. امشب چراغ اول را روشن می‌کنم، بابک در فیلم «به رنگ ارغوان» حضور بسیار کوتاهی داشت، اما بسیار خوش درخشید. باید جایزه‌ای در حد اسکار به او داد که دستمان به آن نمی‌رسد، اما سیمرغ را میتوان داد و من خودم به شخصه قالیچه‌ای را تقدیم او می‌کنم.
رضا بابک در ادامه گفت: تشکر می‌کنم و سخن را کوتاه چرا که هم کلیپ پخش شد و هم تکه‌هایی از کارهایم دیده شد. نمی‌خواهم وقت شما را بگیرم اما یادی از پدر، مادر و همسرم می‌کنم که از دست رفت چرا که او دردانه و یگانه بود. امیدوارم همیشه سرمست باشید.
جشنواره فیلم فجر، باید گامی به پیش در کم کردن فاصله‌ها باشد
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه این مراسم طی سخنانی بیان کرد: قصد تصدیع و صحبت ندارم و تنها دو تشکر کوتاه دارم. تشکر اول از دوستانم در دبیرخانه جشنواره فجر است.
او ادامه داد: دوستان از مهرماه در سازمان سینمایی مستقر شدند و آقای شاهسواری از آبان ماه در فرصتی اندک به این جمع پیوست. قرار بود گامی به پیش برداریم به تعبیر ابوسعید ابوالخیر گامی به پیش در کم کردن فاصله‌ها و با هم بودن و برداشتن فاصله‌ها در دور از هم بودن است. به نظر می‌رسد دوستان توفیق یافتند در این راه و امشب نمونه آن است. امید داریم این گام‌ها ادامه پیدا کند تا جشنواره فجر آینده و جشنواره‌های فجر پسین.
وزیر فرهنگ بیان کرد: تشکر دوم از سینماست که بخش مهمی از خاطرات خوب ما را ساخته و پرداخته است و امروز در نهاد خودآگاه ما بخش‌های زرینی از این سینما نهفته است و بخشی از اعتلا و عزت ایران و نام آوری ایران از این سینماست. سپاس از همه کسانی که در این مسیر کوشیدند و در پایان یاد امام(ره)، شهیدان و فجر افرین ایران را گرامی می‌دارم.
پایان بخش این مراسم پخش کلیپی از منوچهر والی‌زاده بود که به دلیل کسالت و بیماری در این مراسم حضور نداشت اما به پاس سال‌ها خدمت به عرصه دوبله و هنر ایران حاضران در سالن ایستاده او را تشویق کردند.
