در روزگاری که جنس فیلمسازی تغییر کرده و این حس و حال محسوس است که فرم در غالب تکنیک حیف و میل می شود و محتوا در دل هر دو گاهی گم، برخی فیلمسازان با رعایت قوانین کلاسیک فیلمسازی با اشراف بر تکنیک روز بر محتوا نیز نگاه جدی دارند و کماکان معتقد هستند که همه چیز از دل یک فیلمنامه قوی و یک کار تحقیقاتی غنی بر آنچه قرار است در درام شکل بگیرد برمیآید.
«شاه نقش» یکی دیگر از ساختههای شاهد احمدلو ، که سینما را از مکتب بزرگان فیلمسازی این مرز و بوم آموخته است امسال در جشنواره چهل و سوم حضور داشت و بیتردید باید گفت ساخته اخیر احمدلو قدمی رو به پیش از سینمای او در کارگردانی و انتقال پیام فیلمش به مخاطب محسوب میشود.
فیلم یک ادای دین است اما مشخصا شخصیتها و سبک و سیاق روایت، بر خلاف دیگر آثار شبیه ، فدای این مسئله نمیشود.
فیلمنامه شاه نقش محصول تحقیقات وسیع نویسنده و کارگردان است و قبل از هر چیز مشخصا تیم تحقیقاتی سناریو میدانند قرار است از کجا به کجا بروند و نگاه مستندگونهای که به اتفاقات واقعی دارند هرگز به ینمای آنها لطمه وارد نمیکند.
پنجرهای در شاه نقش باز میشود که قرار است گوشهای از خانواده بزرگ سینما را که طبیعتاً برای بسیاری از سینما دوستان ناشناخته است به نمایش بگذارد. در این مسیر قرار است یک اتفاق مستند در دل یک درام سینمایی جایی بگیرد و توأم با معرفی برشی از سینما، قصهای برای شخصیتهایی که کم از واقعیت نیستند نیز از دریچه نویسنده و کارگردان با تعاریف دراماتیک به پرده نقرهای برسند.
در کنار این فیلمنامه قوی حالا مشخصا احمدلو از ماجرای بازیگری نیز در کارگردانی اش به راحتی عبور نکرده و با ریزه کاریهایی که در جنس کار فنی اش میبینیم بازیگران برای دوربین او بازی کردهاند و برخلاف نوع کار که این فرصت را میدهد تا بازیگران به سمت خود بروند شاهد این نکته هستیم که هارمونی بازیگران به نفع قصه و جنس فیلم، سازی کوک را ارکستر شدهاند.
جنس و مدل کار این تفکر را به وجود میآورد که طراحی میزانسن، قاب بندی های شکیل و سینمایی ،دکوپاژ کامل و روان و… تنها دغدغه کارگردان در فیلم «شاه نقش» است چرا که بازیگران با توجه به نوع تیپیکال شخصیتها ، گویی آزادانه در حال نمایش کاراکترشان هستند در حالی که مشخصاً به رغم بازی سیال و روان بهرنگ علوی، هومن برقنورد، نسیم ادبی و حتی مینا وحید قابل حس است که بازیها به شکل مینیاتوری کارگردانی شده است و بازیگران، زندگی جلوی دوربین احمدلو را چه در جایگاه تیپ و چه در خاستگاه کاراکتر با نگاهی مشرف به تکنیک تجربه کرده آمد.
فیلم احمدلو قابل احترام است به چند دلیل مهم که؛
سینما در فیلم در جریان است.
شخصیتها به سرعت برای مخاطب شناخته میشوند.
فیلم از فرصت رخدادهای واقعی به نفع نمایش برشی از فساد در برخی امور اداری سود میبرد.
کاراکترهای خاکستری و حتی سیاه و سفید فیلم بدون اغراق و بزرگنمایی معروف در این دست آثار، بر اساس موقعیتها شکل میگیرند و بر اساس اتفاقات ، جایگاه نمایشی خود را پیدا میکنند.
فیلمنامه به خصوص در دیالوگ نویسی به سینمای زمان خود و البته به جنس سینمای راوی احترام ویژه دارد و همین مسئله کمک میکند تا طیف وسیعی از مخاطبان سینما با اثر ارتباط برقرار کنند.
فیلم در شخصیت پردازی و رنگ آمیزی کاراکترها از فیلمنامه برداشت درستی دارد و همین مسئله در کار گروه بازیگران و مدل کارگردانی شاهد احمدلو مشهود است.
مثلث کارگردانی، فیلمنامه و بازیگران متاثر از یکدیگر به یکدستی محسوس رسیده است که در اغلب آثار شبیه معمولاً عدم تناسب فیلمنامه در موقعیت نگاری و دیالوگ نویسی با سبک کارگردانی و البته جنس بازیها توی ذوق میزند.
اما افرادی که «شاه نقش» را دیدهاند متوجه این نکته میشوند که جایگاه موازی فیلمنامه و هدایت بازیگران مشخصاً از نقاط قوت کارگردانی شاهد احمدلو است.
سینمای احمدلو را خیلی از سینما دوستان علاقمند به سبک و سیاق کارگردانان صاحب نام سینمای ایران میپسندند چرا که او در انتخاب بازیگران نیز به سراغ افرادی رفته است که این سبک بازی را بلد هستند و در استایل و اجرا و حتی به روز کردن بازی متاثر از جنس سینمای گذشته نمره قبولی میگیرند.
بهرنگ علوی جدا از شناخت کامل از سینمای کارگردانان صاحب نام پیشین سینمای با اصالت ایرانی ، کمدی چهارچوبدار را نیز خوب میشناسد و در نقشی که روی لبه تیغ است و میتواند با کوچکترین اشتباهی به سمت نابودی برود با دقت و تمرکز و مراقبت از کاراکتری نزدیک به تیپ ، نقشی سخت را تا پایان قصه به ساحل امن میبرد.
به فیلم سینمایی شاه نقش میتوان نمره قبولی داد و در اکران عمومی با بازخوردهای متفاوتی از فیلم مواجه شد چرا که این فیلم میتواند سلیقه مخاطبان متفاوتی را در بر بگیرد.
فیلمی دارای قصه کامل، موقعیتهای طنازانه و مفرح، درامی با چاشنی اعتراض و گلایه که با هوشمندی حرفش را زده است و البته نگاهی جدی به زندگی گروهی خاص از خانواده سینما که تا به حال با این ابعاد در سینما ، جزئیات حرفهای حضورشان منعکس نشده است.